İLAHİ TEZAHÜRAT: BİR “DİNDARLIK” BİÇİMİ OLARAK FUTBOL TARAFTARLIĞI

Özet

Futbol, 19. yüzyılın ikinci yarısında İngiltere’de doğmuş, Türkiye’de 20. yüzyılın başından itibaren oynanmaya başlamıştır. Türkiye’de özellikle 12 Eylül 1980 Darbesi sonrası dönemde futbol, 70’li yıllarda sağ-sol çatışmasının öznesi olan gençliğin apolitikleştirilmesi için önemli bir araç olarak görülmeye başlanmıştır. İdeolojilerin geleceğinin tartışılmaya başlandığı bu yıllardan itibaren dünya çapında endüstriyelleşme sürecine giren futbolda taraftarlık olgusu, başka birçok ülkede olduğu gibi Türkiye’de de en merkezi unsurlardan birisidir. Tribünler toplumun aynasıdır. Stadyumlara giderek takımlarını destekleyen taraftarların gerek gündelik hayatlarında gerekse de tribünlerde sergiledikleri kimi tutum ve davranışlar bir dindarlık biçimi, söyledikleri şarkı ve marşlar ise birer ilahi olarak okunabilir mi? Türkiye’nin en eski ve büyük kulüplerinden birisi olan Beşiktaş JK taraftarlarının 2000’li yıllardan itibaren söyledikleri tezahüratlarla dini ilahiler arasında söylem benzerliği kurulabilir mi? Bu sorulara odaklanan makalede, ilk olarak bir oyun olarak futbolun ihtiva ettiği sembolizm üzerinde durulmuş, daha sonra futbol-din arasındaki ilişkisellik vurgulanarak, Beşiktaş JK tezahüratları ve taraftar davranışlarının dini ilahi, ritüel ve pratiklerle benzerliklerine dikkat çekilerek çalışmaya mesnet teşkil eden savlar temellendirilmeye çalışılmıştır.